Học Mà Chơi, Chơi Mà Học Là Gì? Học Thông Qua Chơi Giúp Trẻ Hứng Thú Hơn
Trong những năm đầu đời, trẻ em học hỏi nhiều nhất không phải qua sách vở mà qua chính những trải nghiệm vui chơi hằng ngày. Phương pháp “học mà chơi, chơi mà học”, hay còn gọi là giáo dục dựa trên trò chơi đang được các chuyên gia giáo dục và phụ huynh đánh giá cao nhờ khả năng nuôi dưỡng trí tuệ, cảm xúc và khả năng vận động một cách tự nhiên và toàn diện.
Vậy “học thông qua chơi” là gì? Tại sao phương pháp này lại đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ mầm non? Những hoạt động nào trong trường học đang áp dụng hiệu quả phương pháp này? Trong bài viết này, La Petite Ecole Hồ Chí Minh sẽ cùng bạn khám phá cách mà trò chơi trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình học tập và trưởng thành của trẻ, từ việc phát triển ngôn ngữ, kỹ năng xã hội cho đến xây dựng sự tự tin và lòng yêu thích học tập suốt đời.
Học Thông Qua Chơi Là Gì?
Trong quá trình phát triển của trẻ em, trò chơi không chỉ đơn thuần là hoạt động giải trí, mà còn là nền tảng cốt lõi cho sự học hỏi, trưởng thành và hình thành nhân cách. Phương pháp “học mà chơi, chơi mà học” (play-based learning) đã được áp dụng rộng rãi trong giáo dục mầm non nhờ khả năng thúc đẩy sự phát triển toàn diện: từ tư duy ngôn ngữ, cảm xúc, vận động đến kỹ năng xã hội.
Vậy chính xác thì “học thông qua chơi” là gì?
Đây là cách tiếp cận giáo dục dựa trên sự tò mò tự nhiên, trí tưởng tượng và nhu cầu khám phá của trẻ. Không giống với những hình thức học tập nặng về lý thuyết và khuôn mẫu, phương pháp học mà chơi chơi mà học cho phép trẻ:
-
Tự do chơi, sáng tạo và tương tác,
-
Khám phá kiến thức thông qua trải nghiệm thực tế,
-
Phát triển nhiều kỹ năng trong cùng một hoạt động, bao gồm tư duy phản biện, giao tiếp, kiểm soát cảm xúc và vận động toàn thân.
“Học thông qua chơi” tôn trọng cá tính và tốc độ phát triển riêng của mỗi trẻ, đặt trẻ làm trung tâm của quá trình học tập, giúp trẻ cảm thấy việc học thú vị, có ý nghĩa và gần gũi với thế giới xung quanh. Đây không chỉ là một phương pháp giáo dục hiệu quả, mà còn là cách để nuôi dưỡng tình yêu học tập bền vững từ những năm đầu đời.
Đặc Điểm Của Phương Pháp Học Thông Qua Chơi
Phương pháp học thông qua chơi mang đến nhiều lợi ích vượt trội cho sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt trong giai đoạn mầm non. Dưới đây là những đặc điểm nổi bật tạo nên hiệu quả và sức hấp dẫn của phương pháp giáo dục hiện đại này:
1. Tạo Ra Sự Vui Vẻ Và Hứng Thú Khi Học
Chơi là bản năng tự nhiên của trẻ. Khi việc học được tích hợp vào các trò chơi thú vị, trẻ cảm thấy thoải mái, không bị áp lực mà vẫn tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên. Niềm vui chính là động lực lớn nhất giúp trẻ yêu thích học tập mỗi ngày.
2. Khuyến Khích Sự Sáng Tạo Và Tưởng Tượng
Trẻ được tự do thử nghiệm, đóng vai, xây dựng và kể lại những câu chuyện riêng. Việc này không chỉ phát triển trí tưởng tượng mà còn rèn luyện khả năng đưa ra ý tưởng mới và giải quyết vấn đề theo cách linh hoạt.
3. Kết Nối Kiến Thức Với Thực Tế
Thông qua các hoạt động mô phỏng đời sống như mua bán, chăm sóc cây, nấu ăn… trẻ học cách áp dụng kiến thức vào tình huống thực tế. Điều này giúp trẻ hiểu rõ vai trò của môn học trong cuộc sống và tăng tính ứng dụng lâu dài.
4. Kết Hợp Phát Triển Đa Kỹ Năng
Một hoạt động chơi có thể đồng thời phát triển nhiều kỹ năng như:
-
Kỹ năng vận động (cầm nắm, chạy nhảy, phối hợp)
-
Kỹ năng ngôn ngữ (giao tiếp, kể chuyện)
-
Tư duy logic (giải quyết tình huống, sắp xếp)
-
Kỹ năng xã hội và cảm xúc (hợp tác, chia sẻ, quản lý cảm xúc)
5. Tăng Cường Tương Tác Xã Hội
Trẻ thường chơi theo nhóm hoặc cặp, từ đó học cách làm việc nhóm, thương lượng, giải quyết mâu thuẫn và xây dựng tình bạn. Các trò chơi giúp trẻ hiểu vai trò của bản thân trong tập thể và phát triển kỹ năng giao tiếp.
6. Học Sinh Chủ Động Tham Gia
Khác với các mô hình giảng dạy một chiều, học thông qua chơi khuyến khích trẻ tự lựa chọn hoạt động, tự giải quyết vấn đề và thể hiện ý kiến. Trẻ được quyền làm chủ hành trình học tập của chính mình.
7. Cơ Hội Trải Nghiệm Thực Tế Phong Phú
Từ việc khám phá tự nhiên đến xây dựng mô hình, mỗi trò chơi là một trải nghiệm mới giúp trẻ khám phá thế giới xung quanh, hiểu rõ bản thân và phát triển tư duy khám phá.
Lợi Ích Của Phương Pháp "Học Thông Qua Chơi" Đối Với Sự Phát Triển Của Trẻ
1. Thúc Đẩy Sự Sáng Tạo Và Trí Tưởng Tượng
Phương pháp học thông qua chơi tạo ra một môi trường học tập linh hoạt, nơi trẻ được tự do khám phá, thử nghiệm và sáng tạo. Thông qua các hoạt động như đóng vai, xây dựng mô hình, vẽ tranh hay kể chuyện, trẻ phát triển khả năng tư duy sáng tạo và tìm ra những giải pháp mới.
Khả năng tưởng tượng không giới hạn giúp trẻ hình thành tư duy phản biện, mở rộng trí tưởng tượng và chuẩn bị cho những tình huống phức tạp trong tương lai.
2. Phát Triển Tư Duy Ngôn Ngữ Tự Nhiên Khi Học Thông Qua Chơi
Trong quá trình chơi, trẻ thường xuyên tương tác với bạn bè và giáo viên thông qua trò chuyện, kể chuyện, diễn vai hoặc hoạt động nhóm. Những trải nghiệm này giúp trẻ phát triển vốn từ vựng, ngữ pháp, khả năng diễn đạt và kỹ năng lắng nghe một cách tự nhiên và hiệu quả, đặc biệt hữu ích trong môi trường song ngữ.
3. Cải Thiện Kỹ Năng Vận Động Và Sự Phối Hợp Cơ Thể
Trong phương pháp học thông qua chơi, các trò chơi vận động như nhảy dây, leo trèo, xếp hình hay chơi ngoài trời đóng vai trò quan trọng giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động toàn diện. Trẻ không chỉ rèn luyện sự khéo léo, phản xạ và cân bằng mà còn học cách phối hợp, chia sẻ và vượt qua thử thách cùng bạn bè.
Thông qua vận động tự nhiên và vui nhộn, trẻ dần hình thành sự tự tin vào khả năng của bản thân, kiểm soát cơ thể tốt hơn và phát triển thể chất một cách tích cực. Đây chính là minh chứng sống động cho việc chơi là học, học là chơi.
4. Nuôi Dưỡng Thái Độ Tích Cực Với Việc Học
Khi trẻ được học thông qua những hoạt động thú vị và gần gũi với cuộc sống, trẻ hình thành thái độ tích cực và chủ động với việc học tập. Không còn cảm giác ép buộc hay áp lực, trẻ thấy việc học là niềm vui, là cơ hội để khám phá và trải nghiệm điều mới mỗi ngày. Thái độ này là nền tảng quan trọng giúp trẻ duy trì niềm yêu thích học hỏi suốt đời.
5. Tăng Cường Sự Tự Tin Và Khả Năng Tự Chủ
Trong môi trường học qua chơi, trẻ thường được tự lựa chọn hoạt động, tự đưa ra ý tưởng và giải quyết vấn đề theo cách riêng. Sự chủ động này giúp trẻ xây dựng lòng tin vào bản thân, dám thử – dám sai – dám sửa. Khi được công nhận và khuyến khích, trẻ trở nên mạnh dạn hơn trong giao tiếp, sáng tạo và biểu đạt cảm xúc cá nhân.
6. Khuyến Khích Tương Tác Xã Hội Và Làm Việc Nhóm
Nhiều trò chơi yêu cầu trẻ phải hợp tác, chia sẻ và giải quyết mâu thuẫn trong nhóm. Đây là môi trường lý tưởng để rèn luyện kỹ năng xã hội, khả năng giao tiếp và tinh thần đồng đội, giúp trẻ hòa nhập tốt hơn với bạn bè và cộng đồng xung quanh.
Các Hoạt Động "Học Mà Chơi, Chơi Mà Học" Tại Trường Mầm Non
Trong môi trường giáo dục, phương pháp học thông qua chơi không chỉ tạo niềm vui mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện ở trẻ nhỏ. Dưới đây là các hình thức hoạt động điển hình, được thiết kế để phát triển tư duy, cảm xúc, kỹ năng xã hội và thể chất:
1. Trò Chơi Đóng Vai
Trẻ em hóa thân vào các vai trò như bác sĩ, đầu bếp, siêu anh hùng hay chủ cửa hàng, tạo ra những tình huống mô phỏng gần gũi với cuộc sống. Qua đó, trẻ sẽ có cơ hội:
- Phát triển khả năng ngôn ngữ và kể chuyện
- Rèn luyện kỹ năng giao tiếp và biểu đạt cảm xúc
- Học cách thấu hiểu người khác và giải quyết tình huống xã hội
Xem thêm: Các trò chơi phát triển ngôn ngữ cho trẻ em
2. Trò Chơi Xây Dựng
Thông qua việc lắp ghép các khối gỗ, mô hình hoặc vật liệu đơn giản, trẻ được tiếp cận tư duy không gian và kỹ năng vận động tinh:
-
Phát triển tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề
-
Học về sự cân bằng, cấu trúc và ổn định
-
Tăng cường khả năng phối hợp tay – mắt và sáng tạo kỹ thuật
3. Trò Chơi Cảm Quan
Các hoạt động cảm quan như nắn đất sét, chơi nước, đổ cát, vẽ bằng tay hay cảm nhận các chất liệu khác nhau giúp trẻ khám phá thế giới thông qua giác quan. Đây là hình thức học tập trực tiếp và có tác động mạnh đến phát triển não bộ, đặc biệt ở lứa tuổi mầm non.
- Kích thích các giác quan như xúc giác, thị giác và thính giác, từ đó thúc đẩy sự phát triển nhận thức và khả năng sáng tạo
- Giúp trẻ rèn luyện khả năng tập trung, bình tĩnh và quản lý cảm xúc, đặc biệt hữu ích cho trẻ có nhu cầu đặc biệt hoặc khó điều chỉnh hành vi
4. Trò chơi Ngoài trời
Vận động ngoài trời như chạy nhảy, leo trèo, chơi trò tiếp sức, nhặt lá hay khám phá sân chơi là những hoạt động không thể thiếu trong chương trình học thông qua chơi. Đây là lúc trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên và rèn luyện thể chất một cách tự nhiên.
- Cải thiện thể lực, sự nhanh nhẹn, phản xạ và khả năng phối hợp tay – mắt
- Thúc đẩy tương tác xã hội, tinh thần hợp tác và khả năng giải quyết vấn đề khi trẻ cùng bạn bè tham gia các trò chơi tập thể
- Góp phần giảm căng thẳng, tăng hứng thú học tập và phát triển tư duy tích cực
5. Trò chơi đố vui
Các trò chơi như đoán hình, ghép hình, xếp chữ, đố mẹo… mang lại niềm vui học hỏi trong khi vẫn kích thích trí tuệ trẻ. Đây là hình thức vừa học vừa chơi giúp trẻ rèn luyện kỹ năng suy luận một cách nhẹ nhàng.
- Phát triển tư duy phản biện, khả năng ghi nhớ và giải quyết vấn đề
- Rèn luyện sự kiên trì và kỹ năng lập luận logic
- Khơi dậy niềm đam mê học hỏi qua các thử thách phù hợp độ tuổi
6. Trò chơi sắp xếp và phân loại
Trẻ học cách sắp xếp đồ vật theo màu sắc, hình dáng, kích thước hoặc chủ đề như “con vật sống dưới nước” hay “quần áo mùa đông”. Hoạt động này tạo nền tảng cho khả năng tổ chức và nhận diện mẫu hình.
- Rèn luyện tư duy logic, khả năng phân tích và so sánh
- Giúp trẻ làm quen với các khái niệm toán học sơ khai như phân loại, đếm và nhóm
- Tăng cường khả năng quan sát và tổ chức thông tin
7. Đọc sách và kể chuyện
Việc nghe kể chuyện hàng ngày, tham gia kể lại nội dung hoặc sáng tạo phần kết thúc mới cho truyện không chỉ là một hoạt động vui mà còn rất quan trọng cho sự phát triển ngôn ngữ.
- Mở rộng vốn từ, khả năng trình bày và diễn đạt ý kiến cá nhân
- Tăng cường trí tưởng tượng, hiểu biết xã hội và khả năng cảm thụ văn học
- Phát triển kỹ năng lắng nghe, ghi nhớ và tư duy phản hồi
8. Thí nghiệm khoa học đơn giản
Từ những hoạt động nhỏ như pha màu, thả vật vào nước, làm núi lửa mini hay quan sát hạt nảy mầm, trẻ có cơ hội khám phá những hiện tượng thú vị trong thế giới xung quanh.
- Kích thích trí tò mò tự nhiên và niềm yêu thích với khoa học
- Dạy trẻ cách đặt câu hỏi, quan sát, so sánh và rút ra kết luận
- Góp phần phát triển tư duy phân tích, khả năng thử – sai và suy luận nguyên nhân – kết quả
9. Chơi với âm nhạc
Âm nhạc luôn là cầu nối tuyệt vời giữa cảm xúc và học tập. Khi trẻ hát, gõ nhạc cụ, di chuyển theo giai điệu hoặc biểu diễn, chúng không chỉ vui vẻ mà còn phát triển nhiều kỹ năng cùng lúc.
- Nâng cao cảm nhận nhịp điệu, phối hợp vận động và sự tập trung
- Tăng sự tự tin, khả năng biểu cảm và kỹ năng thuyết trình trước đám đông
- Khơi gợi cảm xúc tích cực, hỗ trợ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần
Ứng Dụng Học Thông Qua Chơi Tại Trường Quốc Tế Pháp La Petite Ecole Hồ Chí Minh
Học thông qua chơi không chỉ là một phương pháp giáo dục, mà còn là nền tảng giúp trẻ phát triển toàn diện ngay từ những năm đầu đời. Tại Trường Quốc Tế La Petite Ecole Hồ Chí Minh, mô hình này được tích hợp hiệu quả vào toàn bộ chương trình giảng dạy, tạo nên một môi trường học tập vui vẻ, sáng tạo và khơi dậy niềm đam mê học hỏi suốt đời cho trẻ.
Trường đặc biệt chú trọng thiết kế không gian học tập phù hợp với phương pháp này. Mỗi lớp mầm non tại đây có diện tích hơn 60m², đủ rộng để phân chia nhiều khu vực chơi, giúp trẻ tự do lựa chọn hoạt động theo sở thích. Theo chương trình giáo dục quốc gia Pháp, giáo viên luôn dành thời gian quan sát trẻ trong lúc chơi tự do để hiểu rõ tính cách, thế mạnh và nhu cầu riêng của từng em. Song song đó, trẻ cũng được tham gia vào các trò chơi có cấu trúc rõ ràng, được thiết kế để phát triển những kỹ năng cụ thể như giao tiếp, giải quyết vấn đề hay tư duy phản biện.
Bên cạnh việc phát triển vận động và nhận thức thông qua chơi, La Petite Ecole còn tạo điều kiện cho trẻ học song ngữ Pháp – Anh trong môi trường tự nhiên, thân thiện. Việc sử dụng ngôn ngữ thông qua các hoạt động thực tế không chỉ giúp trẻ tiếp thu dễ dàng hơn mà còn tăng khả năng giao tiếp và hiểu biết văn hóa đa dạng.
Trường sở hữu cơ sở vật chất hiện đại, tài nguyên học tập phong phú và đội ngũ giáo viên quốc tế tận tâm. Mọi yếu tố đều hướng đến mục tiêu chung: khuyến khích trẻ khám phá, sáng tạo và phát triển toàn diện trong một môi trường an toàn, cởi mở và đầy cảm hứng.
- Số điện thoại: 028 3519 1521
- Email: contact@lpehochiminh.com
- Địa chỉ: 172 – 180, Nguyễn Văn Hưởng, Thảo Điền, Quận 2, Hồ Chí Minh