15 Trò Chơi Phát Triển Giác Quan Cho Trẻ Mầm Non Đơn Giản Mà Hiệu Quả

Trò chơi phát triển giác quan (sensory play) là những hoạt động kích thích các giác quan chính của trẻ, bao gồm:

• Thị giác (nhìn): nhận biết màu sắc, hình dạng, ánh sáng
• Thính giác (nghe): phân biệt âm thanh, giai điệu, nhịp điệu
• Xúc giác (chạm): cảm nhận chất liệu, độ cứng mềm, nóng lạnh
• Khứu giác (ngửi): khám phá các mùi hương quen thuộc và mới lạ
• Vị giác (nếm): nhận biết vị ngọt, mặn, chua, đắng
• Cảm giác vận động & cân bằng: giúp trẻ điều chỉnh tư thế, di chuyển và phối hợp cơ thể

Thông qua các hoạt động này, trẻ được khám phá thế giới bằng trải nghiệm thực tế, phát triển khả năng tập trung, ghi nhớ và phản ứng với môi trường xung quanh.

1. Kích thích não bộ và khả năng tư duy

Trò chơi giác quan giúp trẻ kết nối các trải nghiệm – ví dụ, nhận ra “mùi cam” gợi cảm giác tươi mát, hay “bề mặt nhám” tạo cảm giác khác “mềm mại”. Đây là nền tảng cho tư duy phân tích và sáng tạo sau này.

2. Phát triển ngôn ngữ và biểu đạt cảm xúc

Khi trẻ mô tả cảm giác của mình (“cái này trơn”, “mùi này dễ chịu”), ngôn ngữ được mở rộng một cách tự nhiên. Trẻ cũng học cách nói về cảm xúc của mình qua những gì cảm nhận được.

3. Tăng khả năng tập trung và ghi nhớ

Hoạt động giác quan đòi hỏi trẻ chú ý đến chi tiết (màu sắc, âm thanh, mùi vị) từ đó rèn luyện sự tập trung và khả năng ghi nhớ.

4. Hỗ trợ vận động tinh và vận động thô

Khi trẻ cầm, nắm, rót, nhặt hoặc di chuyển trong trò chơi, cơ tay, chân và khả năng phối hợp toàn thân được rèn luyện linh hoạt hơn.

• Vận Động Tinh Là Gì?
• Vận Động Thô Là Gì?

5. Củng cố cảm xúc và khả năng xã hội

Trẻ cảm thấy vui vẻ, tự tin hơn khi được tự do khám phá. Khi chơi cùng bạn, trẻ còn học cách chờ đợi, hợp tác và chia sẻ trải nghiệm.

6. Chuẩn bị cho giai đoạn học tập sau này

Những trải nghiệm đa giác quan giúp trẻ dễ dàng tiếp cận kiến thức trong giai đoạn tiểu học sau này, vì trẻ đã quen với việc quan sát, so sánh và diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau.

1. Tô màu theo hình khối

• Đây là trò chơi giúp trẻ nhận diện màu sắc, hình dạng và rèn sự tập trung.
• Chuẩn bị: Giấy vẽ, bút màu, hình khối đơn giản (tròn, vuông, tam giác).
• Cách chơi: Cho trẻ chọn hình và tô theo ý thích, khuyến khích phối màu sáng tạo.
• Lợi ích:
  • Phát triển thị giác và khả năng phối hợp tay – mắt.
  • Giúp trẻ thể hiện cảm xúc và thói quen hoàn thành công việc.

2. Phân loại đồ vật theo màu sắc

• Một trò chơi giác quan đơn giản giúp trẻ rèn khả năng quan sát.
• Chuẩn bị: Đồ chơi hoặc vật dụng nhỏ nhiều màu (nắp chai, lego, khối gỗ).
• Cách chơi: Yêu cầu trẻ xếp các món đồ theo từng màu: đỏ, xanh, vàng, v.v.
• Lợi ích:
  • Tăng khả năng nhận biết màu sắc và sự khác biệt.
  • Kích thích tư duy logic và phản xạ thị giác.

3. Chơi với bong bóng xà phòng

• Trò chơi thị giác kết hợp vận động nhẹ nhàng, rất hấp dẫn trẻ nhỏ.
• Chuẩn bị: Dung dịch xà phòng, ống thổi bong bóng.
• Cách chơi: Thổi bong bóng, để trẻ đuổi theo và bắt. Có thể thi xem ai bắt được nhiều nhất.
• Lợi ích:
  • Tăng khả năng tập trung và phản xạ mắt – tay.
  • Rèn sự linh hoạt và điều phối vận động.

1. Nghe và đoán âm thanh

• Giúp trẻ nhận biết và ghi nhớ âm thanh trong môi trường sống.
• Chuẩn bị: Ghi âm tiếng xe, tiếng mưa, tiếng nhạc cụ hoặc âm thanh tự nhiên.
• Cách chơi: Phát âm thanh và để trẻ đoán nguồn gốc. Có thể thêm hình minh họa để gợi ý.
• Lợi ích:
  • Phát triển thính giác và khả năng tập trung.
  • Mở rộng vốn từ và nhận thức âm thanh.

2. Trò chơi âm nhạc theo nhịp

• Rèn cảm thụ âm nhạc và phản xạ vận động.
• Chuẩn bị: Trống nhỏ, xắc xô, hoặc chỉ cần vỗ tay.
• Cách chơi: Gõ nhịp đơn giản, trẻ lặp lại theo đúng tiết tấu.
• Lợi ích:
  • Giúp trẻ ghi nhớ âm thanh và phát triển trí nhớ thính giác.
  • Tăng sự tự tin khi thể hiện cảm xúc qua âm nhạc.

3. Hát và dừng lại

• Trò chơi nghe – phản ứng phổ biến trong lớp mầm non.
• Chuẩn bị: Bài hát vui nhộn, loa hoặc điện thoại.
• Cách chơi: Bật nhạc để trẻ nhảy múa, khi nhạc dừng, tất cả phải đứng yên.
• Lợi ích:
  • Phát triển khả năng lắng nghe và phản xạ nhanh.
  • Hỗ trợ kiểm soát hành vi và tuân theo quy tắc.

1. Hộp bí ẩn (Mystery Box)

• Trẻ khám phá thế giới bằng xúc giác, đoán vật thể qua cảm nhận.
• Chuẩn bị: Hộp có lỗ nhỏ và các đồ vật như muỗng, quả bóng, viên sỏi.
• Cách chơi: Trẻ dùng tay sờ trong hộp và đoán đó là vật gì.
• Lợi ích:
  • Tăng khả năng phân biệt hình dạng và chất liệu.
  • Phát triển ngôn ngữ mô tả và trí tưởng tượng.

2. Dò tìm đồ vật trong cát

• Trò chơi giúp rèn xúc giác và khả năng quan sát chi tiết.
• Chuẩn bị: Khay cát, gạo, hoặc đậu khô; giấu vài món đồ nhỏ bên trong.
• Cách chơi: Trẻ dùng tay hoặc thìa nhỏ để tìm và lấy đồ vật.
• Lợi ích:
  • Kích thích xúc giác tinh tế.
  • Rèn tính kiên nhẫn và khả năng tập trung.

3. Bảng xúc giác (Sensory Board)

• Một bảng chứa nhiều chất liệu khác nhau để trẻ chạm và khám phá.
• Chuẩn bị: Vải nhung, giấy nhám, len, nhựa, gỗ… dán lên tấm bảng.
• Cách chơi: Trẻ dùng tay chạm, mô tả cảm giác và so sánh chất liệu.
• Lợi ích:
  • Phát triển khả năng cảm nhận vật thể.
  • Giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng và mô tả cảm xúc.

4. Trải nghiệm đôi chân

• Trò chơi vận động giúp trẻ cảm nhận bằng bàn chân.
• Chuẩn bị: Lối đi gồm thảm, cỏ, bìa carton, sỏi mịn hoặc vải mềm.
• Cách chơi: Trẻ đi chân trần qua từng đoạn và mô tả cảm giác khác nhau.
• Lợi ích:
  • Phát triển khả năng thăng bằng và phối hợp cơ thể.
  • Kích thích phản xạ xúc giác ở bàn chân.

1. Đoán vị qua món ăn

• Trò chơi vị giác an toàn giúp trẻ nhận biết các vị cơ bản.
• Chuẩn bị: Một vài món có vị ngọt, mặn, chua, đắng nhẹ.
• Cách chơi: Bịt mắt trẻ, cho nếm từng món và đoán vị.
• Lợi ích:
  • Phát triển khả năng cảm nhận và phân biệt hương vị.
  • Tăng sự tự tin trong giao tiếp và diễn đạt cảm xúc.

2. Làm salad mini

• Trò chơi vừa mang tính giác quan, vừa giúp trẻ học về dinh dưỡng.
• Chuẩn bị: Rau, trái cây, trứng luộc, sữa chua hoặc phô mai.
• Cách chơi: Trẻ tự chọn nguyên liệu, cắt nhỏ và trộn salad theo ý thích.
• Lợi ích:
  • Rèn kỹ năng vận động tinh (cắt, trộn).
  • Giúp trẻ khám phá vị giác và yêu thích thực phẩm lành mạnh.

1. Trò chơi mùi hương bí ẩn

• Trò chơi phát triển khứu giác cho trẻ mầm non, rất thú vị khi chơi cùng nhóm bạn.
• Chuẩn bị: Một số lọ nhỏ chứa tinh dầu, vỏ cam, quế, bạc hà, vani…
• Cách chơi: Trẻ ngửi từng lọ và đoán mùi. Có thể chia thành trò thi đua.
• Lợi ích:
  • Rèn khả năng nhận biết và ghi nhớ mùi hương.
  • Kích thích não bộ và khả năng liên tưởng.

2. Khám phá mùi trong nhà bếp

• Giúp trẻ nhận biết hương vị tự nhiên qua thực phẩm hằng ngày.
• Chuẩn bị: Hành, tỏi, vani, rau thơm, sô cô la, cà phê xay…
• Cách chơi: Cho trẻ ngửi và nói tên từng mùi, mô tả cảm giác thích hay không thích.
• Lợi ích:
  • Phát triển khứu giác và ngôn ngữ diễn đạt cảm xúc.
  • Tăng sự tò mò và hứng thú với việc nấu ăn.

Hành trình khám phá ngoài trời là một trò chơi phát triển đa giác quan toàn diện. Khi đi dạo trong công viên, trẻ có thể quan sát cây cỏ (thị giác), nghe tiếng chim (thính giác), sờ lá (xúc giác) và ngửi hoa (khứu giác). Hoạt động này giúp trẻ kết nối thiên nhiên, tăng sự tò mò và khả năng phản ứng linh hoạt với môi trường xung quanh.

Phát triển giác quan có thể bắt đầu ngay từ khi trẻ chào đời. Ngay cả những em bé nhỏ nhất cũng đang cảm nhận và học hỏi thông qua ánh sáng, âm thanh, mùi hương hay sự tiếp xúc.

Giai đoạn vàng cho phát triển giác quan

• Từ 0 đến 6 tuổi là thời điểm trẻ phát triển mạnh mẽ nhất về não bộ và cảm xúc.
• Các trò chơi giác quan trong giai đoạn này giúp kích thích sự tò mò, khả năng quan sát và tập trung.
• Phụ huynh có thể điều chỉnh hoạt động phù hợp với từng độ tuổi và khả năng của con.

Trẻ nhỏ vốn là những “nhà thám hiểm” tự nhiên, luôn quan sát, chạm và khám phá thế giới quanh mình. Dưới đây là ví dụ cụ thể cho cùng một trò chơi thổi bong bóng, nhưng được biến tấu phù hợp với từng giai đoạn phát triển:

• Em bé sơ sinh: cảm nhận bong bóng chạm nhẹ lên da, phát triển xúc giác.
• Trẻ tập đi: đuổi và làm vỡ bong bóng, rèn phản xạ và vận động thô.

Trẻ lớn: tự pha dung dịch bong bóng, kích thích sáng tạo và phối hợp tay – mắt.

Tại Trường Quốc tế La Petite Ecole Hồ Chí Minh, các hoạt động phát triển giác quan được tích hợp tự nhiên trong chương trình học hằng ngày, tạo nên môi trường học qua trải nghiệm phong phú và gần gũi.

1. Không gian khơi gợi giác quan

• Các lớp học được thiết kế với màu sắc dịu nhẹ, ánh sáng tự nhiên và chất liệu thân thiện, giúp trẻ cảm nhận không gian một cách an toàn và thoải mái.
• Khu vực ngoài trời mở rộng cho phép trẻ chạm, ngửi, quan sát và khám phá thiên nhiên mỗi ngày.

2. Hoạt động trải nghiệm phong phú

• Trẻ được tham gia vào hoạt động cảm giác – vận động, như chơi nước, nặn đất sét, cảm nhận cát hoặc vẽ bằng tay.
• Đối với những trẻ lớn hơn sẽ có các dự án khuyến khích trẻ quan sát, thảo luận và thể hiện cảm xúc bằng nhiều hình thức khác nhau.

3. Vai trò của giáo viên trong việc đồng hành

• Giáo viên tại La Petite Ecole Hồ Chí Minh luôn quan sát, khuyến khích và đồng hành nhẹ nhàng trong từng trải nghiệm.
• Mục tiêu là giúp trẻ phát triển giác quan một cách tự nhiên, thông qua niềm vui và sự tò mò khám phá.

Phát triển giác quan không chỉ giúp trẻ cảm nhận thế giới mà còn là bước đệm cho tư duy và cảm xúc.

Tại La Petite Ecole Hồ Chí Minh, mỗi hoạt động đều được xây dựng để nuôi dưỡng giác quan và cảm xúc tích cực của trẻ, giúp các em lớn lên trong một môi trường đa giác quan, giàu trải nghiệm và đầy yêu thương.

Phụ huynh có thể tìm hiểu thêm về chương trình mầm non tại La Petite Ecole Hồ Chí Minh để cùng con trải nghiệm hành trình phát triển giác quan tự nhiên và trọn vẹn nhất.

• Số điện thoại: 028 3519 1521
• Email: contact@lpehochiminh.com
• Địa chỉ: 172 – 180, Nguyễn Văn Hưởng, An Khánh, Hồ Chí Minh