Vận Động Thô Là Gì? Các Bài Tập Vận Động Thô Theo Từng Độ Tuổi

Sự phát triển vận động thô đóng vai trò nền tảng trong hành trình phát triển toàn diện của trẻ. Những hoạt động vận động thô không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh hơn mà còn hỗ trợ trẻ tự tin, phối hợp linh hoạt và khám phá thế giới xung quanh. 

Vậy kỹ năng vận động thô là gì? Vai trò và các hoạt động phù hợp với từng độ tuổi ra sao? Hãy cùng La Petite Ecole Hồ Chí Minh tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

Vận động thô (Gross motor skills) là những cử động sử dụng các nhóm cơ lớn trong cơ thể. Đây là nền tảng quan trọng giúp trẻ phát triển các kỹ năng như chạy, nhảy, leo trèo, bò và giữ thăng bằng. Những hoạt động này không chỉ hỗ trợ sức khỏe thể chất mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện của trẻ.

Sự khác biệt giữa vận động thô và vận động tinh:

• Vận động thô tập trung vào những hoạt động sử dụng nhóm cơ lớn như chạy, nhảy, leo trèo.
• Vận động tinh lại liên quan đến các cử động tinh tế hơn như cầm nắm đồ vật, vẽ hoặc sử dụng kéo. 

Sự phối hợp nhịp nhàng giữa vận động thô và tinh giúp trẻ phát triển cân bằng và tự tin hơn trong quá trình lớn lên.

Việc hiểu các giai đoạn phát triển vận động thô là một phần quan trọng để phụ huynh và giáo viên hỗ trợ trẻ đúng cách. Dưới đây là các cột mốc chính mà trẻ thường trải qua, từ sơ sinh cho tới 5 tuổi:

Sơ sinh đến 2 tháng: 

Trong giai đoạn này, trẻ có những phản xạ cơ bản giúp xây dựng sức mạnh phần đầu và cơ thể. Bé sẽ quay đầu sang hai bên khi nằm ngửa, đồng thời có thể nâng và xoay đầu khi nằm sấp. Đầu trẻ vẫn chưa ổn định khi được kéo ngồi dậy, nhưng bé đã có thể đạp chân và cử động tay đều nhau khi nằm ngửa. Việc thường xuyên cho bé nằm sấp (tummy time) là rất quan trọng để kích thích sự phát triển của cơ bắp.

3-4 tháng:
Lúc này, bé bắt đầu kiểm soát cơ cổ tốt hơn và khi được kéo ngồi, đầu bé sẽ nâng lên cùng thân. Khi nằm sấp, bé có thể chống tay và xoay đầu thoải mái. Các hoạt động tummy time trở nên dễ chịu hơn và bé bắt đầu biết lăn từ sấp sang ngửa.

5 tháng:
Trẻ sẽ bắt đầu lăn từ ngửa sang sấp, đưa chân lên miệng khi nằm ngửa và chống tay thẳng khi nằm sấp. Bé còn biết xoay người khi nằm sấp để khám phá xung quanh.

6-8 tháng:
Trẻ đã ngồi vững mà không cần hỗ trợ, tự vươn người lấy đồ chơi trong tư thế ngồi và có thể giữ thăng bằng khi mất đà. Đây cũng là giai đoạn bé bắt đầu bò trên bụng.

9-11 tháng:
Trẻ phát triển khả năng di chuyển linh hoạt hơn, tự chuyển từ nằm sang ngồi và bò bằng tay và đầu gối. Bé có thể bám vào đồ đạc để đứng lên và bắt đầu men quanh đồ đạc để di chuyển. Một số bé đã có thể đi khi được giữ hai tay.

11-12 tháng:
Trẻ tự tin hơn khi đi với sự hỗ trợ của một tay và có thể tự đứng trong vài giây.

13-14 tháng:
Trẻ bắt đầu bò lên cầu thang, tự đứng lên từ sàn mà không cần bám. Bé cũng có thể đi một mình khá vững vàng và thực hiện các động tác ngồi xổm, đứng dậy không cần hỗ trợ.

15-18 tháng:
Lúc này, trẻ đã có thể đi lên cầu thang với tay vịn hoặc có người hỗ trợ, bò xuống cầu thang an toàn và bắt đầu chạy mặc dù vẫn dễ té. Bé cũng biết đá bóng về phía trước.

2 tuổi:
Trẻ đi và chạy khá thành thạo, biết nhảy tại chỗ bằng cả hai chân và tự đi lên xuống cầu thang. Bé có thể đá bóng bằng bất kỳ chân nào.

3 tuổi:
Trẻ có thể giữ thăng bằng trên một chân trong vài giây, nhảy xa 25-60 cm và bắt bóng lớn. Bé bắt đầu lái xe ba bánh và khám phá nhiều hoạt động ngoài trời.

4 tuổi:

Bé chạy, nhảy và leo trèo tốt hơn, bắt đầu học nhảy lò cò, chơi ô ăn quan và thực hiện các cú nhảy vững chắc. Bé đã bắt đầu làm những động tác nhào lộn đơn giản.

5 tuổi:
Trẻ biết nhảy dây, nhảy chân sáo luân phiên và tự tin hơn với các hoạt động như trượt patin và tập bơi. Nhiều bé có thể tự đi xe đạp không cần bánh phụ và leo trèo thành thạo.

Những mốc phát triển này không phải lúc nào cũng giống nhau ở tất cả trẻ, nhưng chúng giúp phụ huynh và giáo viên có thể theo dõi, hỗ trợ và khuyến khích vận động thô phù hợp với khả năng và hứng thú của từng trẻ.

Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vận động thô không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện. Dưới đây là những lợi ích nổi bật:

• Tăng cường sức khỏe và sự dẻo dai:
  Các hoạt động như chạy, nhảy, leo trèo giúp trẻ phát triển các nhóm cơ lớn, cải thiện sức bền và sự dẻo dai. Điều này tạo nền tảng cho trẻ có một cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.
• Hỗ trợ phát triển trí tuệ và tư duy:
  Khi trẻ vận động, não bộ của bé cũng hoạt động mạnh mẽ để điều phối và xử lý các chuyển động. Các kết nối thần kinh mới được hình thành, góp phần phát triển tư duy logic, khả năng tập trung và giải quyết vấn đề.
• Phát triển khả năng phối hợp và cân bằng:
  Vận động thô giúp trẻ rèn luyện kỹ năng kiểm soát cơ thể, điều chỉnh thăng bằng và phối hợp các bộ phận một cách linh hoạt. Điều này hỗ trợ các hoạt động thường ngày và các kỹ năng học tập khác.
• Xây dựng sự tự tin và tính tự lập:
  Khi trẻ hoàn thành được những thử thách vận động mới, trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn về khả năng của bản thân. Đồng thời, các hoạt động này cũng giúp trẻ rèn luyện tinh thần độc lập, sẵn sàng khám phá và học hỏi.

Nhờ những lợi ích này, vận động thô trở thành một phần không thể thiếu trong sự phát triển toàn diện của trẻ. Phụ huynh và giáo viên có thể tạo điều kiện để trẻ tham gia các hoạt động phù hợp, khuyến khích trẻ khám phá và phát triển từng ngày.

Hoạt động vận động thô đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nền tảng thể chất và tinh thần cho trẻ. Dưới đây là những hoạt động phù hợp, chia theo từng lứa tuổi và không gian, giúp phụ huynh và giáo viên dễ dàng áp dụng:

• Hoạt động trong nhà:

Trẻ sơ sinh và tập đi:

• Bò và đi qua nhiều bề mặt: Tạo không gian an toàn với chướng ngại vật bằng gối, chăn để trẻ học bò, đi và vượt chướng ngại vật.
• Tập ngồi trên bóng yoga: Người lớn hỗ trợ, giúp trẻ tập luyện sự cân bằng và tăng cường sức mạnh cho lưng, cổ.
• Vui chơi cùng cha mẹ: Cách hành động tập thể dục nhẹ nhàng như giơ tay, giơ chân lên cao cùng cha mẹ là lựa chọn tuyệt vời để trẻ tập làm quen với các chuyển động lớn, đồng thời tăng gắn kết với cha mẹ hơn.

Trẻ lớn hơn:

• Chơi nhà banh hơi (bounce house): Kích thích sự dẻo dai và niềm vui vận động.
• Nhảy dây, yoga, nhảy múa,…: Các hoạt động này giúp trẻ phát triển sự phối hợp cơ thể, linh hoạt và tự tin hơn.
• Làm việc nhà cùng nhau: Những hoạt động như dọn dẹp, quét nhà, treo quần áo,… không chỉ giúp phát triển vận động thô mà còn giúp trẻ phát triển các kỹ năng tự lập cho cuộc sống sau này.

Đọc thêm: 10 Tư Thế Yoga Cho Trẻ Em Đơn Giản

• Hoạt động ngoài trời:

Trẻ sơ sinh và tập đi:

• Nghịch nước cùng cha mẹ: Hoạt động này hỗ trợ sự phát triển các nhóm cơ lớn, giúp trẻ thích nghi với môi trường nước và tăng cường phản xạ.
• Đu quay, cầu trượt: Tạo điều kiện cho trẻ rèn luyện kỹ năng giữ thăng bằng, nâng cao khả năng kiểm soát cơ thể.
• Vượt chướng ngại vật ngoài trời: Trải nghiệm bề mặt sỏi, cỏ khác nhau giúp trẻ tăng cường khả năng phối hợp.

Trẻ lớn hơn:

• Bơi lội: Những hoạt động dưới nước rất tốt cho phát triển thể lực và giúp trẻ tự tin khám phá.
• Trượt băng, trượt tuyết: Rèn luyện kỹ năng cân bằng và sức mạnh cơ bắp.
• Trượt patin, trượt ván: Giúp trẻ học cách kiểm soát và phối hợp toàn thân.
• Nhảy lò cò, nhảy dây, đá bóng, chơi xích đu: Các hoạt động này không chỉ mang đến niềm vui mà còn hỗ trợ phát triển toàn diện, giúp trẻ khỏe mạnh và năng động hơn mỗi ngày.
• Hoạt động tại sân chơi: Từ lái xe scooter, đi xe đạp 3 bánh hoặc 2 bánh, đến đi bộ đường dài, tất cả đều tăng cường khả năng vận động và sự tự tin của trẻ.

Đọc thêm: 20+ Trò Chơi Vận Động Cho Trẻ Mầm Non Vui Nhộn

Các hoạt động trên có thể được điều chỉnh theo sở thích và khả năng của từng trẻ, giúp trẻ hứng thú và duy trì thói quen vận động thường xuyên. Phụ huynh và giáo viên có thể kết hợp các trò chơi phù hợp để trẻ cảm nhận niềm vui, phát triển thể chất và kỹ năng xã hội một cách tự nhiên.

Việc hỗ trợ trẻ phát triển vận động thô đòi hỏi không chỉ sự kiên nhẫn mà còn cần hiểu đúng về cường độ, hình thức và môi trường vận động. Dưới đây là những lưu ý quan trọng mà phụ huynh và giáo viên nên nắm rõ:

Cường độ và hình thức vận động

Việc khuyến khích trẻ tham gia nhiều hoạt động vận động khác nhau sẽ giúp phát triển toàn diện sức khỏe, sự tự tin và kỹ năng linh hoạt. Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi cần ít nhất 180 phút vận động mỗi ngày, chia thành nhiều khoảng nhỏ để trẻ dễ tiếp nhận. 

Đối với trẻ từ 6 đến 17 tuổi, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo ít nhất 60 phút vận động mỗi ngày với cường độ từ trung bình đến cao, nhằm tăng cường sức khỏe tim mạch và sự dẻo dai.

Không cần quá lo lắng về việc đạt mốc phát triển

Mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau và không nhất thiết phải đạt đúng các mốc vận động thô so với độ tuổi. Điều quan trọng là người lớn luôn đồng hành, khuyến khích trẻ và kịp thời trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia nếu nhận thấy trẻ gặp khó khăn hoặc chậm hơn so với bạn bè cùng lứa.

Chú ý đến môi trường vận động

Môi trường vận động cần đảm bảo an toàn và phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Phụ huynh nên bắt đầu với những hoạt động đơn giản, nhẹ nhàng, sau đó tăng dần thời gian và mức độ để trẻ kịp thích nghi, phát triển tự nhiên.

Vận động thô không chỉ giúp trẻ phát triển thể chất khỏe mạnh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự tự tin và kỹ năng xã hội. Khi được khuyến khích đúng cách trong môi trường an toàn, trẻ sẽ có nhiều cơ hội trải nghiệm, khám phá và phát triển toàn diện.

Tại La Petite Ecole Hồ Chí Minh, các hoạt động vận động thô được tích hợp linh hoạt vào chương trình học song ngữ Pháp – Anh, kết hợp giữa vui chơi và khám phá, tạo nên nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách chúng tôi hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện, hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay!

• Số điện thoại: 028 3519 1521
• Email: contact@lpehochiminh.com
• Địa chỉ: 172 – 180, Nguyễn Văn Hưởng, Thảo Điền, Quận 2, Hồ Chí Minh